Οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα συνεργασίας Ιατρικής και Κοινωνίας (ΕΠΙΚ)
Α. Νάσκα, Φ. Ορφανός, Ι. Χλόπτσιος, Α. Τριχοπούλου
ΣΚΟΠΟΣ Η περιγραφή της ημερήσιας κατανάλωσης τροφίμων και ποτών και της ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας και θρεπτικών συστατικών δείγματος του ελληνικού πληθυσμού. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Ο πληθυσμός που εξετάστηκε αφορά σε 28.572 Έλληνες (11.954 άνδρες και 16.618 γυναίκες), ηλικίας 20.86 ετών, που συμμετείχαν στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα συνεργασίας Ιατρικής και Κοινωνίας (ΕΠΙΚ). Η συλλογή των στοιχείων έγινε την περίοδο 1994-1999, σε όλες τις ευρύτερες ελληνικές περιφέρειες και όλα τα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα του πληθυσμού. Η κύρια φάση της μελέτης περιελάμβανε σωματομετρική εξέταση των εθελοντών, μέτρηση αρτηριακής πίεσης και σφυγμού, αιμοληψία, συμπλήρωση διατροφικού ερωτηματολογίου, ιατρικού και οικογενειακού ιστορικού και καταγραφή των επιλογών διαβίωσης (π.χ. καπνισματικές συνήθειες, σωματική δραστηριότητα) και των κοινωνικο-δημογραφικών χαρακτηριστικών των εθελοντών. Μετά την εξαίρεση εθελοντών λόγω απουσίας πληροφοριών ή επειδή ανέφεραν δυσανάλογα χαμηλή ενεργειακή πρόσληψη, το τελικό δείγμα αποτελείτο από 20.822 συμμετέχοντες (8.652 άνδρες και 12.170 γυναίκες). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα ευρήματα του προγράμματος ΕΠΙΚ καταδεικνύουν την υψηλή κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών, κρέατος, γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων από τον ελληνικό πληθυσμό και τη σαφή προτίμηση στη χρήση του ελαιόλαδου ως προστιθέμενου λιπιδίου. Οι άνδρες, σε σχέση με τις γυναίκες, αναφέρουν γενικά μεγαλύτερη διατροφική πρόσληψη. Μετά την αναγωγή όμως της κατανάλωσης στο ίδιο ποσό θερμιδικής πρόσληψης (energy adjustment), οι γυναίκες όλων των ηλικιών αναφέρουν σημαντικά υψηλότερη κατανάλωση ελαιόλαδου, σε σύγκριση με τους άνδρες. Στις γυναίκες, επίσης, η πρόσληψη υδατανθράκων και λιπιδίων συνεισφέρει περισσότερο στην ημερήσια πρόσληψη ενέργειας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα δεδομένα της μελέτης ΕΠΙΚ συμβάλλουν στην εκτίμηση των διατροφικών συνηθειών των Ελλήνων και επιβεβαιώνουν προηγούμενες επισημάνσεις της σταδιακής απομάκρυνσής τους από την παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις διατροφικές οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, οι Έλληνες καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες κόκκινου κρέατος και μικρότερες ποσότητες λαχανικών, όσπριων και φρούτων από τις συνιστώμενες και δεν ασκούνται συστηματικά. Τα αποτελέσματα του ΕΠΙΚ υποδεικνύουν την ανάγκη θέσπισης μέτρων δράσης για την παρακολούθηση και τη βελτίωση των διατροφικών επιλογών των Ελλήνων.
Λέξεις-κλειδιά: ΕΠΙΚ, Λιπίδια, Πρωτεΐνες, Τρόφιμα, Υδατάνθρακες.
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 22(3), 259-269, 2005 - Ερευνητική εργασία