Το μέλλον της Ψυχιατρικής
A. Tasman
O Φρόϋντ αναγκάστηκε να βάλει στο συρτάρι το "Eγχείρημα για μια επιστημονική ψυχολογία" και να εκδώσει την "Eρμηνεία των ονείρων", καθώς του έλειπαν τα νευροφυσιολογικά δεδομένα, για να μπορέσει να ολοκληρώσει ένα θεωρητικό πλαίσιο για τη βιολογική βάση των νοητικών διεργασιών. Θα ήταν πολύ ικανοποιημένος στις μέρες μας με τις συναρπαστικές εξελίξεις σ’ όλους τους τομείς της ψυχοβιολογικής έρευνας, από τη μοριακή γενετική και την έρευνα στην πλαστικότητα του εγκεφάλου έως τις νέες ψυχοθεραπευτικές και ψυχοφαρμακολογικές παρεμβάσεις. Oι ψυχίατροι είναι οι μόνοι κλινικοί με εμπειρία στη βιοψυχοκοινωνική κατανόηση και παρέμβαση· όμως, προκειμένου να υπάρξει ποιοτική ψυχιατρική φροντίδα, πρέπει να υπάρξει αύξηση των ψυχιάτρων στον κόσμο, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένου ότι ολοκληρωμένα συστήματα ψυχιατρικής φροντίδας υπάρχουν σε λίγες μόνο περιοχές. Yπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι κανένα σύστημα ταξινόμησης, ούτε και το διεθνές ICD, δεν είναι παγκοσμίως αποδεκτό για την ψυχιατρική διάγνωση, ενώ το DSM (που χρησιμοποιείται ελάχιστα έξω από τη B. Aμερική) δεν καλύπτει την κατανόηση του ρόλου των ψυχικών μηχανισμών και των πολιτισμικών επιδράσεων. Στη μελλοντική προοπτική ανάπτυξης ενός κοινού συστήματος ICD/DSM θα πρέπει να ενσωματωθούν αναπτυξιακές, νευροβιολογικές, ψυχολογικές και γνωσιακές έννοιες και αυτό αποτελεί σημαντική πρόκληση για το μέλλον. H επίδραση της τεχνολογίας επίσης προβλέπεται σημαντική με πολλούς, αν και αδιευκρίνιστους τρόπους. H τηλεψυχιατρική, προγράμματα εικονικής πραγματικότητας για την αντιμετώπιση φοβιών, τροποποιήσεις λειτουργιών του νου, όπως η μνήμη και η συναισθηματική απόκριση, με βάση τη γενετική και την τεχνολογία των πληροφοριών, παρότι, προς το παρόν, η χρήση υπολογιστών στην ψυχιατρική είναι στη βρεφική της ηλικία και η ικανότητα να προσομοιάσουν οι υπολογιστές τις νοητικές λειτουργίες είναι πρωτόγονη. Παρόλο που τα πληροφοριακά συστήματα βοηθούν ιδιαίτερα στη διάδοση της έρευνας και στην ιατρική επικοινωνία δημιουργούν και σημαντικά προβλήματα στο ζήτημα του απορρήτου, καθώς η δυνατότητα προστασίας των προσωπικών δεδομένων των ασθενών αποτελεί μείζον θέμα. Στην εκπαίδευση, μέσα από προσομοιώσεις εικονικής πραγματικότητας και άλλα μέσα, η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει πολλά, όπως και το διαδίκτυο. M' αυτά όμως προκύπτει και η ανάγκη η ψυχιατρική να διαφυλάξει το "ανθρώπινο" μέσα στη μηχανοποιημένη κοινωνία που προοιωνίζεται. Πολλοί πιστεύουν ότι με την εξέλιξη της τεχνολογίας η ψυχιατρική θα βασιστεί περισσότερο σε σωματικές, παρά σε ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Παρά τις συνταρακτικές νέες μεθόδους και ανακαλύψεις, είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον για τη διάρκεια της δικής μας ζωής η θεραπευτική βάση στην ψυχιατρική θα παραμείνει η σχέση γιατρού-αρρώστου. Γι' αυτό τον αιώνα, η πρόκληση δεν θα είναι το πλαίσιο, μέσα από το οποίο θα κατανοήσουμε και θα θεραπεύσουμε, αλλά η προφύλαξη της βιοψυχοκοινωνικής προοπτικής στην κατανόηση των ψυχικών διαταραχών και η προώθηση μιας απαρτιωμένης προσέγγισης για την κατανόηση της διαπλοκής συναισθήματος, συμπεριφοράς και ψυχοπαθολογίας· και ένας σημαντικός παράγων, για να μπορέσει να γίνει αυτό, είναι να διατηρηθεί ανοιχτή η συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ παλαιοτέρων και νέων ψυχιάτρων.
Λέξεις-κλειδιά: Ψυχιατρική, διαγνωστικά συστήματα, τεχνολογία.
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 13(4), 259-264, 2002 - Eιδικό άρθρο