Ανθεκτικοί στη βανκομυκίνη εντερόκοκκοι (VRE). Aνίχνευση, φορία και μοριακή τυποποίηση σε χρόνια αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς
Π. Καλοχαιρέτης, Ε. Μπαϊμάκου, Ε. Ποϊραζλάρ, Ι. Παπαπαρασκευάς, Σ. Πάλλα, Π.Θ. Τάσιος, Α. Δρούζας, Ε. Κουσκούνη, Χ. Ιατρού, Λ. Ζέρβα
ΣΚΟΠΟΣ Η συχνότητα των λοιμώξεων και του αποικισμού από εντερόκοκκους ανθεκτικούς στη βανκομυκίνη (vancomycin resistant enterococci, VRE) αυξάνεται συνεχώς και σχετίζεται με παράγοντες που συχνά απαντώνται στους χρόνια αιμοκαθαιρόμενους (ΑΜΚ) ασθενείς. Ο σκοπός της μελέτης ήταν ο έλεγχος αποικισμού από VRE σε ασθενείς 4 μονάδων τεχνητού νεφρού (ΜΤΝ) της ίδιας γεωγραφικής περιοχής, ο φαινοτυπικός και γονοτυπικός χαρακτηρισμός των στελεχών και η διερεύνηση παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με τον αποικισμό. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Κατά το χρονικό διάστημα 4 μηνών (1/9/01.30/12/01), από 334 ΑΜΚ ασθενείς 4 (Ι.IV) ΜΤΝ της Δυτικής Αττικής ελήφθησαν, με βαμβακοφόρο στειλεό, δείγματα (από πρόσφατα κόπρανα είτε κατόπιν εισόδου στο ορθό) και καταγράφηκαν τα εξής στοιχεία τους: φύλο, ηλικία, χρόνος αιμοκάθαρσης, τύπος αγγειακής προσπέλασης, χορήγηση αντιβιοτικών και νοσοκομειακή νοσηλεία κατά τους τελευταίους 6 μήνες. Στη συνέχεια, τα δείγματα αυτά ενοφθαλμίστηκαν σε Enterococcosel άγαρ με 6 μg/mL βανκομυκίνης και στις περιπτώσεις ανάπτυξης VRE ακολούθησε η ταυτοποίηση, ο έλεγχος ευαισθησίας σε επτά αντιβιοτικά (βανκομυκίνη, τεϊκοπλανίνη, αμπικιλίνη, ερυθρομυκίνη, σιπροφλοξασίνη, γενταμικίνη και στρεπτομυκίνη) και ο προσδιορισμός του γονότυπου αντοχής στα γλυκοπεπτίδια, τα οποία έγιναν με τα συστήματα ΑΤΒ και Vitek, το E-test και την πολυπλεκτική PCR. Τέλος, το γενετικό αποτύπωμα των στελεχών προσδιορίστηκε με ηλεκτροφόρηση παλλόμενου πεδίου (pulsed field gel electrophoresis, PFGE). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Απομονώθηκαν 13 στελέχη Enterococcus faecium, στα οποία ανιχνεύτηκε το γονίδιο vanA. Η συχνότητα αποικισμού με VRE ήταν 3,89%. Όλα τα στελέχη ήταν ανθεκτικά στην αμπικιλίνη, ερυθρομυκίνη, σιπροφλοξασίνη και στρεπτομυκίνη, ενώ 3 παρουσίαζαν αντοχή και στη γενταμικίνη. Η PFGE ταξινόμησε τους 13 VRE σε επτά τύπους: Α (2 στελέχη), Β (6) και C έως G (από 1). Στη MTN IV απομονώθηκαν 4 στελέχη που ανήκαν στον τύπο Β και 2 στελέχη που ανήκαν στον τύπο Α. Στελέχη του τύπου Β απομονώθηκαν από 3 MTN. Η προηγούμενη εισαγωγή σε νοσοκομείο (P=0,001), η λήψη αντιβιοτικών (P=0,026) κατά τους τελευταίους 6 μήνες και το ανδρικό φύλο (P=0,019) προσδιορίστηκαν ως σημαντικοί παράγοντες κινδύνου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για πρώτη φορά αναφέρεται αποικισμός από VRE σε χρόνια ΑΜΚ ασθενείς στην Ελλάδα. Παρόλο που το ποσοστό αποικισμού ήταν χαμηλό, διαπιστώθηκε διασπορά στελεχών του ίδιου κλώνου ανάμεσα σε ασθενείς διαφορετικών μονάδων και της ίδιας μονάδας. Τα ευρήματα αυτά, σε συνδυασμό με τη συσχέτιση του αποικισμού με προηγούμενη εισαγωγή σε νοσοκομείο, αποτελούν ισχυρές ενδείξεις μετάδοσης στελεχών μέσα σε περιβάλλον νοσηλείας.
Λέξεις-κλειδιά: Βανκομυκίνη, Εντερόκοκκος, Χρόνια αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς.
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 21(4), 336-343, 2004 - Ερευνητική εργασία