Μη χειρουργική αντιμετώπιση θλαστικών κακώσεων συμπαγών ενδοπεριτοναϊκών οργάνων (ήπατος-σπλήνα)
M. Σταυρόπουλος, Δ. Κούκουρας
Η μη χειρουργική αντιμετώπιση (ΜΧΑ) των θλαστικών κακώσεων των συμπαγών ενδοπεριτοναϊκών σπλάχνων (ήπατος, σπλήνα) αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για αιμοδυναμικά σταθερούς τραυματίες. Η τεκμηρίωση της διάγνωσης και η σταδιοποίηση της βαρύτητας της κάκωσης γίνεται με την αξονική τομογραφία (ΑΤ) της κοιλιάς, με την οποία παράλληλα εκτιμάται η ύπαρξη ή όχι άλλης κάκωσης στην κοιλιά που να απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση. Οι τραυματίες που υποβάλλονται σε ΜΧΑ θα πρέπει να νοσηλεύονται στη μονάδα εντατικής θεραπείας, κάτω από την κλειστή παρακολούθηση και φροντίδα της χειρουργικής ομάδας, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί ανά πάσα στιγμή η αποτυχία της ΜΧΑ. Η παρουσία εξαγγείωσης του σκιαγραφικού στην ΑΤ υποδηλώνει συνήθως ενεργό αρτηριακή αιμορραγία, οπότε χρειάζεται επείγουσα αγγειογραφία και προσπάθεια εμβολισμού της βλάβης, η επιτυχία της οποίας στον έλεγχο της αιμορραγίας αυξάνει το ποσοστό των ασθενών με επιτυχή έκβαση της ΜΧΑ. Η πτώση του Ht ή η αλλαγή της κλινικής εικόνας κατά τη φάση παρακολούθησης επιβάλλει την επανάληψη της ΑΤ, προκειμένου να καθοριστεί αν το συγκεκριμένο όργανο (ήπαρ, σπλήνας) ευ θύνεται για την αιμορραγία, οπότε επιβάλλεται η χειρουργική επέμβαση ή μπορεί να επιχειρηθεί αγγειοεμβολισμός, ανάλογα με την αιμοδυναμική κατάσταση του αρρώστου. Η βαρύτητα της κάκωσης του οργάνου, η ηλικία του αρρώστου, η βαθμολογία ISS, το επίπεδο συνείδησης του τραυματία κι η υποκείμενη παθολογία του οργάνου (σπλήνας) δεν αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση για ΜΧΑ, παρότι οι με γαλύτερης βαρύτητας κακώσεις συνοδεύονται από ψηλότερο ποσοστό αποτυχίας της μεθόδου. Οι επιπλοκές της ΜΧΑ των κακώσεων ήπατος σπλήνα είναι ιδιαίτερα σπάνιες, ακόμη και σε μεγάλης βαρύτητας κακώσεις, ενώ στην πλειονότητά τους αντιμετωπίζονται με την επεμβατική ακτινολογία και ενδοσκόπηση, καθιστώντας τη λαπαροτομία μη αναγκαία. Η επάνοδος στην πλήρη δραστηριότητα και τις αθλητικές εκδηλώσεις μπορεί να γίνει 8 εβδομάδες μετά την κάκωση, εφόσον βέβαια ελεγχθεί η πρόοδος της επούλωσης (με ΑΤ ή υπερηχογράφημα) και κριθεί ικανοποιητική, έχει δε αποκλειστεί η ανάπτυξη ψευδοκύστης (σπλήνας). Σήμερα, το 50–80% των τραυματιών με θλαστικές ηπατικές κακώσεις και το 60–65% αυτών με θλαστικές σπληνικές κακώσεις είναι υποψήφιοι για ΜΧΑ, με ποσοστά επιτυχίας περίπου 90–95%. Η επιτυχής αυ τή αντιμετώπιση συνοδεύεται από μικρότερο αριθμό μεταγγίσεων και χρόνο νοσοκομειακής νοσηλείας σε σχέση με τους τραυματίες που θα χειρουργηθούν, ενώ η νοσηρότητα είναι <5% και η θνητότητα <1%. Πρόσφατα, η ΜΧΑ επιχειρήθηκε σε αιμοδυναμικά σταθερούς τραυματίες με διατιτραίνουσα κάκωση από μαχαίρι ή σφαίρα, που είχε προκαλέσει τραύμα μόνο στο ήπαρ ή στο σπλήνα, με πολύ καλά αποτελέσματα.
Λέξεις-κλειδιά: Τραύμα., Ήπαρ, Μη χειρουργική αντιμετώπιση, Σπλήνας
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 19(3), 226-244, 2002 - Ανασκόπηση