Η παθογένεια του συνδρόμου της σήψης και ο ρόλος της ανοσοπαρέμβασης
Α. Λέκκου, Χ.Α. Γώγος
Σήψη είναι η συστηματική φλεγμονώδης απάντηση σε μια βακτηριακή λοίμωξη. Η κλινική πορεία του σηπτικού συνδρόμου κυμαίνεται από ήπιες λειτουργικές διαταραχές μέχρι σοβαρή ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων και θάνατο. Παρά τις σημαντικές προόδους που έχουν συντελεστεί στην επείγουσα ιατρική και εντατική θεραπεία, η θνητότητα από τη σήψη παραμένει υψηλή. Η παθογένεια του συνδρόμου της σήψης δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή. Η απάντηση του ξενιστή έναντι του λιποπολυσακχαρίτη των Gram-αρνητικών και της πεπτιδογλυκάνης των Gram-θετικών βακτηρίων εκδηλώνεται μέσω της κινητοποίησης των πολυμορφοπυρήνων, των μονοπυρήνων φαγοκυττάρων, των φυσικών κυτταροκτόνων κυττάρων και των Β- και Τ-λεμφοκυττάρων. Ουσιώδης, τέλος, είναι ο ρόλος του συμπληρώματος και του ενδοθηλίου. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η σήψη είναι διφασική οντότητα. Η πρώτη φάση χαρακτηρίζεται από συστηματική απελευθέρωση κυτταροκινών, οι οποίες επάγουν τη φλεγμονή (προφλεγμονώδεις), όπως ο παράγοντας νέκρωσης του όγκου και η ιντερλευκίνη 1. Οι προφλεγμονώδεις μεταβιβαστές βοηθούν στη συγκέντρωση των μακροφάγων, λεμφοκυττάρων, αιμοπεταλίων και παραγόντων πήξης στο σημείο της φλεγμονής. Στη δεύτερη φάση, αντιφλεγμονώδεις μεταβιβαστές, όπως η ιντερλευκίνη 10, απελευθερώνονται σε μια προσπάθεια εξουδετέρωσης της φλεγμονής. Η απελευθέρωση των αντιφλεγμονωδών μεταβιβαστών μπορεί να είναι εκσεσημασμένη και η ισορροπία μεταξύ των δύο τύπων μεταβιβαστών να διαταραχθεί. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε ανοσοκαταστολή. Ένα χρήσιμο δείκτη της ανοσιακής κατάστασης του ξενιστή στη σήψη αποτελεί η έκφραση του μείζονος συμπλέγματος ιστοσυμβατότητας τάξης ΙΙ (HLA-DR). Τα τελευταία χρόνια, κλινικές μελέτες που στόχευαν στη μείωση των συγκεντρώσεων των προφλεγμονωδών μεταβιβαστών έχουν αποδειχθεί απογοητευτικές, αλλά νεότεροι ανοσορρυθμιστικοί παράγοντες βρίσκονται υπό μελέτη. Η χορήγηση ανοσοσφαιρινών, αυξητικών παραγόντων, μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι της ενδοτοξίνης και του παράγοντα νέκρωσης των όγκων (TNFα), αναστολέων της συνθετάσης του οξειδίου του αζώτου (ΝΟ) ή του παράγοντα ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων (PAF) και η χορήγηση ανταγωνιστών του υποδοχέα της ιντερλευκίνης-1 (IL-1ra) αποτελούν τις πλέον μελετηθείσες ανοσοτροποποιητικές θεραπείες στη σήψη. Με την παρακολούθηση της ανοσιακής κατάστασης και την παρέμβαση σε διάφορα επίπεδα ίσως επιτευχθεί καλύτερη ανοσορρύθμιση στη σήψη.
Λέξεις-κλειδιά: κυτταροκίνες, σήψη, Ανοσορρύθμιση, Παθογένεια
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 19(6), 614-625, 2002 - Ανασκόπηση