Η εργαστηριακή διάγνωση της νόσου των λεγεωναρίων σε ασθενείς με εξωνοσοκομειακή πνευμονία
Σ. Καναβάκη, Σ. Καράμπελα, Μ. Μακαρώνα, Σ. Τριανταφύλλου, Ε. Ευσταθιάδου, Π. Κουμαντάκης, Μ. Παναγή, Ε. Αναστασάκου
Η επιτυχής αντιμετώπιση της νόσου των λεγεωναρίων εξαρτάται σημαντικά από την ταχύτητα των εργαστηριακών αποτελεσμάτων, ώστε να καταστεί δυνατή η άμεση έναρξη κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής. Μεταξύ των διαφόρων μικροβιολογικών διαγνωστικών μεθόδων, η καλλιέργεια αποτελεί θεωρητικά τη μέθοδο αναφοράς, όμως στην πράξη παρουσιάζει αρκετά μειονεκτήματα, σημαντικότερο των οποίων είναι ο παράγοντας χρόνος. Πράγματι, το μεγάλο χρονικό διάστημα το οποίο απαιτείται για την απομόνωση του μικροβίου συντελεί ουσιαστικά στην καθυστέρηση εφαρμογής σωστής θεραπευτικής αγωγής, με δυσμενείς συνέπειες ακόμα και για τη ζωή του ασθενούς. Για τους λόγους αυτούς, στη μελέτη μας, η οποία αφορά στη διερεύνηση 88 περιπτώσεων βαρειάς εξωνοσοκομειακής πνευμονίας για πιθανή συμμετοχή της Legionella, δεν εφαρμόστηκε καλλιεργητική μέθοδος, αλλά επιλέχτηκαν οι σύγχρονες μικροβιολογικές διαγνωστικές μέθοδοι. Οι μέθοδοι αυτές πλεονεκτούν διότι παρέχουν τη δυνατότητα άνετης εφαρμογής σε κλινικά εργαστήρια ρουτίνας, εξασφαλίζοντας συγχρόνως γρήγορα και αξιόπιστα εργαστηριακά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, εφαρμόστηκαν ο άμεσος ανοσοφθορισμός (Direct Fluorescent Antigen-DFA) για την ανίχνευση της Legionella σε πτύελα, ο ορολογικός έλεγχος, με εφαρμογή της μεθόδου ELISA και του έμμεσου ανοσοφθορισμού (Indirect Fluorescent Antibody-IFA) καθώς και μέθοδοι ανίχνευσης του αντιγόνου της Legionella στα ούρα, με την ανοσοενζυμική μέθοδο (Biotest-EIA) και με τη νέα ταχεία μέθοδο της ανοσοχρωματογραφίας μεμβράνης (Binax-NOW). Ο ορολογικός έλεγχος και ο έλεγχος για την ανίχνευση του αντιγόνου της Legionella στα ούρα εφαρμόστηκαν στο σύνολο των 88 ασθενών της μελέτης μας. Παρότι και οι δύο αυτές μέθοδοι έδωσαν θετικά αποτελέσματα στους ίδιους 6 ασθενείς (6,8%), επισημαίνεται σε σύγκριση μεταξύ των δύο, ο έλεγχος για την ανίχνευση του αντιγόνου στα ούρα έδωσε ταχύτατα αποτελέσματα, παρέχοντας τη δυνατότητα άμεσης διάγνωσης στην οξεία φάση της νόσου. Αντίθετα, για τον ορολογικό έλεγχο απαιτήθηκε χρόνος 15, τουλάχιστον, ημερών. Η μέθοδος DFA έδωσε θετικά αποτελέσματα σε 2 μόνο ασθενείς με θετικό ορολογικό έλεγχο (ευαισθησία 33%). Αναφορικά με τις δύο μεθόδους για την ανίχνευση του αντιγόνου της Legionella στα ούρα, αν και οι δύο έδωσαν αντίστοιχα αποτελέσματα, η ταχεία μέθοδος της ανοσοχρωματογραφίας μεμβράνης υπερέχει στο ότι είναι απλούστερη, ταχύτερη, και δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό και εμπειρία προσωπικού. Για τους λόγους αυτούς δύναται να αποτελέσει πολύ καλή εναλλακτική λύση για εργαστήρια μικρών νοσοκομείων τα οποία στερούνται σύγχρονης και επαρκούς τεχνολογικής υποστήριξης.
Λέξεις-κλειδιά: ταχεία μέθοδος ανοσοχρωματογραφίας μεμβράνης, Πνευμονία από Legionella, αντιγόνο Legionella στα ούρα, μικροβιολογικές μέθοδοι διάγνωσης Legionella
ΠΝΕΥΜΩΝ, 16(2), 173-180, 2003 - Κλινική μελέτη