Τα επίπεδα του υπεροξειδίου του υδρογόνου στο συμπύκνωμα του εκπνεόμενου αέρα ασθενών με άσθμα: Συσχέτιση με τη φλεγμονή στην προκλητή απόχρεμψη, τη λειτουργική και κλινική βαρύτητα της νόσου
Σ. Λουκίδης, Δ. Μπούρος, Γ. Παπαθεοδώρου, Π. Πανάγου, N. Σιαφάκας
Το υπεροξείδιο του υδρογόνου (H2O2) αποτελεί δείκτη οξειδωτικού stress σε φλεγμονώδεις παθήσεις των αεραγωγών χωρίς όμως να έχει διευκρινισθεί απόλυτα ο ρόλος του σε σχέση με τη συνυπάρχουσα φλεγμονή και κλινική βαρύτητα της κάθε νόσου. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει, την κυτταρική προέλευση του H2O2 καθώς και τη σχέση του με την υποκείμενη φλεγμονή και κλινική βαρύτητα, σε ασθενείς με βρογχικό άσθμα. Μελετήθηκαν 50 ασθενείς με ήπιο και μέτριο άσθμα. Το H2O2 μετρήθηκε στο συμπύκνωμα του εκπνεόμενου αέρα και συσχετίσθηκε με παραμέτρους που εξέφραζαν κλινική και λειτουργική βαρύτητα (FEV1% αναμενόμενης, ημερήσια διακύμανση της PEFR, βαθμολογία συμπτωμάτων και βρογχική υπεαντιδραστικότητα στην ισταμίνη), καθώς και με παραμέτρους που εξέφραζαν την υποκείμενη φλεγμονή της νόσου (ολικός και % αριθμός κυττάρων στην προκλητή απόχρεμψη, επίπεδα ηωσινοφιλικής κατιονικής πρωτείνης [ECP] στο υπερκείμενο των πτυέλων). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η μέση τιμή (95% CI) της συγκέντρωσης του H2O2 στους ασθενείς με άσθμα ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερη σε σχέση με αυτή των φυσιολογικών ατόμων (0,67, 0,56-0,77 vs 0,2, 0,16-0,24 μM, p<0,0001). Η διαφοά αυτή ήταν αποτέλεσμα της αυξημένης συγκέντρωσης του H2O2 στους ασθενείς με μέτριο άσθμα, σε σύγκριση με αυτή των ασθενών με ήπιο διαλείπον και ήπιο επιμένον άσθμα (0,95, 0,76-1,12μM vs 0,59, 0,47-0,7 vs 0,27, 0,23-0,32 μM αντίστοιχα, p<0,0001). Η συγκέντρωση του H2O2 συσχετιζόταν θετικά με τον αριθμό των ηωσινοφίλων στη προκλητή απόχρεμψη καθώς και με τα επίπεδα της ECP. Ανάλογη συσχέτιση βρέθηκε με τα πολυμορφοπύρηνα σε ασθενείς με μέτριο άσθμα. Θετικά σημαντική συσχέτιση παρατηρήθηκε μεταξύ του H2O2, της βαθμολογίας συμπτωμάτων και της ημερήσιας διακύμανσης της PEFR. Το H2O2 συσχετίζετο αρνητικά με την FEV1% αναμενόμενης. Περαιτέρω ανάλυση που αφορούσε υποομάδες άσθματος που προέκυψαν ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου και τη λήψη εισπνεομένων στεροειδών (ΕΣ) έδειξε ότι οι παραπάνω συσχετίσεις αφορούσαν μόνο τους ασθενείς με μέτριο άσθμα που δεν ελάμβαναν ΕΣ. Συμπερασματικά τα ηωσινόφιλα είναι τα κύρια κύτταρα που παράγουν H2O2 σε ασθενείς με άσθμα ενώ φαίνεται ότι η παραγωγή του σε βαρύτερες μορφές εξαρτάται και από την παρουσία των ουδετεροφίλων. Ο ρόλος δε του H2O2 ως δείκτη αξιολόγησης της νόσου είναι περιορισμένος μιάς και εξαρτάται από τη λήψη ΕΣ και την κλινική βαρύτητα αυτής.
Λέξεις-κλειδιά: Yπεροξείδιο του υδρογόνου, σταθερό άσθμα, φλεγμονή αεραγωγών, βαρύτητα
ΠΝΕΥΜΩΝ, 15(3), 263-274, 2002 - Κλινική μελέτη